Dialoog binnen het islamitisch gezin.

In de Naam van Allah de Barmhartige de Meest Genadevolle.

Allah SWT heeft de mens van alle andere schepselen onderscheiden en hen een hogere positie gegeven door de mens te voorzien van verstand. En dit verstand is hetgeen Allah SWT aanspreekt in Zijn bevelen en verboden. Ten slotte is het je verstand dat de rest van de lichaamsdelen aanstuurt.

In dialoog met anderen

De mens is in beginsel een sociaal wezen en houdt daarom van sociale contacten en conversaties, discussies en dialogen te voeren met anderen. Een belangrijke zaak waarin Allah SWT ons verstand aanspreekt is de manier hoe wij gesprekken en discussie met elkaar aangaan. De ene keer beveelt Allah SWT de profeetﷺ in de koran door bijvoorbeeld te zeggen; en raadpleeg hen over de kwestie. (washaawirhoem fil’amr) Een andere keer door de profeetﷺ op te roepen een goede en positieve manier van discussiëren te gebruiken (wajadilhoem billatie hiya ahsan) en soms via een indirecte manier zoals het benoemen van dialogen tussen profeten en hun volk zodat wij daar een voorbeeld aan kunnen nemen.

 

Dialoog als bouwsteen voor een geslaagde maatschappij

Het aangaan van goede en opbouwende dialogen en gesprekken is een belangrijke instrument binnen elke gemeenschap in het algemeen om conflicten te voorkomen. In het bijzonder geldt dit voor de belangrijkste bouwsteen van een geslaagde maatschappij; het gezin. Op een goede manier gesprekken en dialogen voeren binnen het gezin beste gelovigen, is de basis voor het slagen van het gezin, het slagen van de opvoeding en uiteindelijk het slagen van de hele gemeenschap. Hoe spreekt en discussieert de vrouw met haar echtgenoot en hoe corrigeert de vader zijn kinderen en hoe spreken de kinderen hun ouders aan? Laten we kijken naar onze profeten en vrome voorgangers, hoe zij dit deden.

De profeten als voorbeeld nemen

Onze profeet Nooh A.S is gestuurd naar zijn volk om hen op te roepen tot het aanbidden van hun Heer SWT. Dit heeft hij 950 jaar lang gedaan zonder het op te geven en zonder zijn geduld met hen te verliezen. In de Koran in soerat Nooh lezen wij hoe hij zijn volk benaderde.

 

Hij zei: “Mijn Heer, ik heb mijn volk dag en nacht geroepen, maar mijn roepen heeft slechts hun afkeer vermeerderd. En telkens wanneer ik hen riep, opdat U hen zou vergeven stopten zij hun vingers in de oren, bedekten zich met hun kleren, volhardden (in hun ongeloof) en gedroegen zich hoogmoedig.
Toen riep ik hen luid, en verkondigde hen in het openbaar; ook sprak ik tot hen in het verborgene. En ik zei; “Zoek vergiffenis van uw Heer, want Hij is de Vergevensgezinde”.(soerat Noah.5-11)

 

Hieraan kunnen wij een voorbeeld nemen wanneer wij binnen onze gezinnen iets van een ander vragen. Hoeveel geduld tonen wij daarin vergeleken met onze profeet Nooh A.S? Hij heeft ze dag en nacht geroepen en zij keerden zich af van hem. Hij probeerde het met verschillende manieren door luid, in het openbaar en in het verborgene tot hen door te dringen. En wat hun reactie ook was, hij bleef ze adviseren vergiffenis te zoeken bij Allah. Sayyidoena Nooh A.S werd niet boos zoals sommigen van ons doen, hij heeft niet geslagen, noch gescholden.

 

Een positieve en opbouwende conversatie kan alleen als er een wederzijdse vertrouwen is tussen de ouders onderling en de kinderen en hun ouders. Dit vertrouwen komt tot stand wanneer binnen het gezin de positie en persoonlijkheid van een ieder wordt gerespecteerd. Een kind hoort een kind te zijn en heeft een totaal andere manier van denken dan zijn ouders die 20 of 30 jaar ouder zijn. Zo ook wanneer het een kleuter wordt of wanneer het een puber wordt.

En andersom hoort een zoon of dochter ook het respect en de positie van de ouders niet uit het oog te verliezen wanneer een kind zijn vader of moeder aanspreekt of een gesprek met ze voert. Je hoeft het niet altijd eens te zijn met je ouders, maar hoe erg jou mening ook van de mening van je ouders verschilt, denk goed na hoe je ze hierin benadert en verlies nooit het respect naar je ouders. Dit respect begint al met hoe je je ouders roept. Roep je ze met bij hun voornaam of met ‘hé jij’? Of roep je ze met liefkozende woorden en toon je je liefde en respect voor je ouders.

Laten we kijken naar twee voorbeelden uit de Koran waarin een vader zijn zoon aanspreekt en waarin een zoon zijn vader aanspreekt. In soerat Loqmaan lezen wij hoe Loqmaan A.S zijn zoon adviseert en goede raad geeft;

  • “O mijn lieve zoon, ken geen medegoden aan Allah toe
  • “O mijn lieve zoon! Al zou het het gewicht van een mosterdzaadje zijn, en al zou het zich in een rots bevinden of in de hemelen of op aarde, Allah zal het zeker openbaar maken.
  • O mijn lieve zoon, verricht het gebed

 

Elke raad begint met “oh mijn lieve zoon”. Dit schept de basis van vertrouwen en liefde tussen vader en zoon waardoor er een positieve conversatie ontstaat.

 

In soerat Maryam lezen wij het gesprek tussen Ibrahim. A.S en zijn vader die niet het pad van Allah SWT wilde volgen.

En vermeld Ibrahim in het Boek. Hij was een waarheidslievende profeet. Toen hij tot zijn vader zei: “O mijn vader, waarom aanbidt u hetgeen niet hoort, noch ziet, noch u op enige wijze kan baten?”
“O mijn vader, er is inderdaad kennis tot mij gekomen die niet tot u is gekomen, volg mij daarom, ik zal u naar het rechte pad leiden.”
“O mijn vader, dien Shaitan niet want de Shaitan is ongehoorzaam tegen de Barmhartige;”
“O mijn vader, ik vrees dat de straf van de Barmhartige u zal treffen en dat u dan een metgezel van de Shaitan zult worden,”

Dit is onze profeet Ibrahim A.S die zijn vader telkens aanspreekt met ‘oh mijn vader’ en hem probeert te overtuigen met argumenten en het goede duidelijk probeert te maken aan zijn vader met respect voor de positie die zijn gesprekspartner heeft, namelijk zijn vader. Luister dan nu naar de reactie van zijn vader; “Verzaak jij mijn goden, o Ibrahim? Indien jij niet ophoudt, zal ik jou zeker uitbannen. Laat mij een tijd met rust.”

Hier is dan de reactie van onze edele profeet Ibrahim. Ook hij scheldt niet, gebruikt geen geweld en blijft het respect voor zijn vader houden. Hij antwoordt: Ibraham zei: “Vrede zij met u. Ik zal mijn Heer om vergiffenis voor u smeken. Hij is mij inderdaad genadig.” Zijn vader dreigt hem met uitbannen. En hij antwoordt met vrede en vergiffenis.

Tot slot het advies aan ouders en kinderen over de manier hoe onze profeetﷺ ons heeft geleerd elkaar te corrigeren. ‘Umar ibn Abi Salamah heeft gezegd: Ik was een jongeman onder de zorg van de Boodschapper van Allahﷺ en mijn hand dwaalde over de hele schaal (met eten). De Boodschapper van Allahﷺ zei tegen me, “O jongeman, zeg Bismillah, eet met je rechterhand en eet van wat direct voor je ligt.” Hierin zien wij de kunst van het corrigeren. En met name in het openbaar: via hints en tekens wist de profeetﷺ de jongeman te bereiken zonder hem te vernederen en direct aan te spreken.

Moge Allah SWT ons begunstigen met goede eigenschappen en omgangsvormen zoals die van de profeten en de boodschappers. Ameen.