In de naam van Allah, de meest Barmhartige, de meest Genadevolle. Alle lof behoort toe aan Allah, en moge Allah vrede en zegeningen schenken aan de Profeet Mohammad (saw), zijn familieleden, metgezellen en eenieder die in zijn voetsporen treedt tot aan de Dag des Oordeels
Beste gelovigen, over de kracht van positieve communicatie, het onderwerp van de preek van vandaag, zegt Allah de Verhevene in de Eerbiedwaardig Koran: “En zeg tegen Mijn dienaren (O Mohammad) dat zij spreken wat het beste is. Voorwaar, de Shaytan zaait verdeeldheid onder hen. Voorwaar, de Shaytan is voor de mensen een duidelijke vijand” (Koran 17:53). Volgens de korangeleerden gaat het in dit vers om het hanteren van woorden in welke vorm dan ook,die de dienaar dichterbij zijn Schepper brengt. Dat wil zeggen door middel van het lezen, het reciteren, het gedenken en het spreken van het goede en vriendelijke woord. De geleerden geven hiermee ook aan dat woorden daadwerkelijk kracht bezitten.
Het goede woord heeft een positief effect op de gemoedstoestand van de zowel de spreker als de luisteraar, waardoor hun relatie op een positieve manier zal worden beïnvloed. Je kunt hier bijvoorbeeld denken aan de relatie tussen de leider en zijn volk, de ouders en hun kinderen, de leraar en zijn leerlingen, en tussen de man en de zijn vrouw. Onder positieve communicatie verstaan de geleerden woorden die opbouwend zijn en niet vernietigend zijn, die hoop geven en niet machteloos maken, die de ander aanmoedigt en juist niet demotiveert.
De Profeet (saw) was goed op de hoogte van positieve communicatie en de impact die woorden op de harten van de mensen kon hebben. De Profeet (saw) drukte zich dan ook op de meeste positieve manier uit als hij sprak over zijn naaste metgezellen. Zo is overgeleverd dat de Profeet (saw) heeftgezegd:
“Als ik een allerbeste vriend mocht kiezen, dan zou ik zeker Abu Bakr hebben gekozen”. Ook over de positie van Umar (ra) liet de Profeet (saw) zich positief uit. Zo zei hij (saw): “Bij Degene in Wiens Handen mijn leven is! Telkens als de Shaytaan (de Duivel) jou aantreft op zijn weg, dan neemt hij uit angst voor jou een andere weg”.
De Profeet (saw) was ook altijd erg respectvol tegenover Uthman (ra) en zei over hem: “Moet ik niet bescheiden zijn tegenover de man waar de Engelen eerbied voor hebben”. En tot slot zei de Profeet (saw) over Ali (ra): “Je bent voor mij zoals Harun voor Musa was (namelijk een betrouwbaresteunpilaar), behalve dat er na mij geen Profeet zal komen.”
Deze metgezellen hebben allemaal de Profeet (saw) opgevolgd na zijn dood als rechtgeleide kaliefen en een cruciale rol gespeeld in de geschiedenis van de islam.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de bemoedigende en aangename woorden van de Profeet (saw), die duidelijk maken dat taal een groot impact kan hebben op de ander. Het positief verwoorden van zaken en personen is daarom een belangrijke verantwoordelijkheid in de islam. De manier waarop de gelovige zijn woorden kiest heeft immers invloed op de handelingen en emoties van de ander.
Bij positief taalgebruik ontstaat er een gevoel van veiligheid, vertrouwenen blijdschap. Door een positief gevoel aan de ander te geven, kun je dus iemand in de samenleving helpen die op enig moment aandacht en aanmoediging nodig heeft.
Hoewel wij er vaak niet bij stil staan, kan positief taalgebruikook invloed hebben op de keuzes die wij maken in ons leven. Een mooi voorbeeld hiervan vinden bij de invloedrijke hadithgeleerde imam al-Dhahabi. Aan het begin van zijn jonge jaren hield hij zich voornamelijk bezig met de studie van poëzie en literatuur, maar telkens als zijn docent zijn mooie handschrift opmerkte, zei hij: “Dit is het handschrift van de hadithgeleerden”. Vanwege deze complimenten ging imam al-Dhahabi zich toeleggen op de studie van de hadith en is hij een van de grootste geleerden geworden op dit gebied.
Positief taalgebruik is dus erg belangrijk in het dagelijkse leven, met name als het gaat om de communicatie tussen ouders hun kinderen of tussen echtgenoten, kennissen en vrienden. Grove en beledigende woorden kunnen verkeerde associaties en emoties oproepen bij de ander of zelfs uitlokken tot agressie, waardoor de onderlinge relatie op een negatieve manier wordt beïnvloed of zelfs blijvend wordt beschadigd. Niets voor niets beveelt Allah de Verhevene in de Eerbiedwaardig Koran: “En spreek op een goede manier!”.
Taal kan gebruikt worden voor de aanbidding van Allah, maar ook voor het verrichten van slechte handelingen. Het is om die reden dat de Profeet (saw) heeft gezegd: “Vervloek niet jezelf, jouw kinderen of bezittingen, zodat je het ook niet doet op een moment dat smeekbeden worden aangenomen en gebeden worden verhoord.” Als uitgangspunt geldt steeds de uitspraak van de Profeet (saw): “Iedere zoon van Adam (d.w.z. de mens) maakt fouten en de beste onder hen zijn degenen die daarna berouw tonen”. Het is goed mogelijk dat de overtreder vergiffenis heeft gevraag aan Allah, terwijl hij daarna op zijn fouten wordt aangesproken. Vanwege deze vernedering kan hij weer terugvallen op zijn oude levensstijl met alle negatieve gevolgen van dien. Door je omgeving altijd op een positieve manier te benaderen, weet je zeker dat je niet niemand onnodig pijn toebrengt of teleurstelt.
Kortom, woorden kunnen iemand maken en breken. Woorden blijven hangen, want zowel positief als negatief taalgebruik heeft invloed op het hart. Positieve communicatie is niet gelijk aan naïeve communicatie, maar is gericht op het vinden van oplossingen, het benadrukken van het goede, het richten op de positieve eigenschappen en het geven van complimenten. Slecht taalgebruik kan de situatie alleen maar verslechteren, waardoor problemen groter worden en ruzies escaleren.
Moge Allah de Verhevene ons allen in staat stellen om anderen op een positieve manier te benaderen, zodat de onderlinge relaties sterk blijven. Amien!
