In de naam van Allah, de meest Barmhartige, de meest Genadevolle. Alle lof behoort toe aan Allah, en moge Allah vrede en zegeningen schenken aan de Profeet Mohammad (saw), zijn familieleden, metgezellen en eenieder die in zijn voetsporen treedt tot aan de Dag des Oordeels
“En vergeet niet elkaars goede eigenschappen”
Over het waarderen van de goede eigenschappen van de ander, het onderwerp van de preek van vandaag, zegt Allah de Verhevene in de Eerbiedwaardige Koran: “En dat jullie kwijtschelden is dichter bij vroomheid. En vergeet niet elkaars goede eigenschappen. Voorwaar, Allah is Alziende over wat jullie doen” (Koran 2: 237). Het tonen van waardering betreft een deugd die de mens tot de hogere gradaties van moraliteit verheft. Dankbaarheid zit niet alleen in één losse handeling, maar juist in de wijze waarop iemand gevoelsmatig reageert in relatie tot het handelen van anderen. Het hiervoor aangehaalde vers heeft betrekking op de huwelijksrelatie tussen man en vrouw en in het bijzonder als die huwelijksrelatie stuk gaat. In de hedendaagse samenleving zien we steeds vaker dat echtgenoten na de echtscheiding elkaars vijanden worden. Tussen hen doen zich zaken voor die door het geloof ten strengste afgekeurd worden en bovendien niet stroken met de menselijke aard of de verheven goddelijke gedragsrichtlijnen.
Tot de hoofddoelstellingen van de islam behoort het vestigen van rechtvaardigheid en het betrachten van goedheid. Om die reden dient een oprechte moslim in zijn gedrag steeds deugdzaam, plichtgetrouw en dankbaar te zijn. Onrecht en vijandschap zijn op alle facetten binnen het geloof dan ook niet toegelaten en dit geldt des te meer binnen het gezinsleven. De islam hecht namelijk veel waarde aan het gezinsleven, dat gericht op het bieden van een veilige en gezonde leefomgeving voor het alle leden van het gezin, maar in het bijzonder voor de kinderen. Tegelijkertijd houdt de islam rekening met het feit dat het gezinsleven op een bepaald moment onhoudbaar kan worden en zelfs een gevaar kan opleveren voor de gezinsleden. Zodra het huwelijkse leven blijvend is ontwricht, dan ontstaat er een legitieme mogelijkheid om de huwelijksrelatie op een gepaste een nette manier te verbreken.
Zoals voor alle handelingen van het leven, heeft de islam ook strikte richtlijnen opgesteld voor de echtscheiding. Zowel de nobele Profeet Mohammad (saw) als zijn metgezellen hebben te maken gehad met de echtscheiding in hun persoonlijke leven. Ondanks de echtscheiding respecteerden zij de rechten van de ander. De echtscheiding mag daarom in geen val de deur openen naar onrecht of wraak, in welke vorm dan ook. Zo vormt het financieel benadelen van de ander, of het verspreiden van leugens over de ander een zware overtreding in de islam.
Nu de echtscheiding vaak diep ingrijpt in het leven van de echtgenoten en beide betrokken families, hebben de geleerden duidelijke regels opgesteld hoe men ondanks de hevige emoties moet handelen na de echtscheiding. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de verplichte handeling en de aanbevolen handeling. De verplichte handeling houdt in dat men zich rechtvaardig en behoorlijk opstelt, dat wil zeggen dat beide partijen hun voorgeschreven rechten krijgen toebedeeld. De aanbevolen handeling gaat een stap verder en richt zich op eerzaamheid en welwillendheid, dat wil zeggen dat men meer geeft dan waar de ander recht op heeft of juist helemaal afziet van zijn eigen rechten. Voor beide handelingen geldt dan men de ander geen onrecht mag aandoen, ongeacht wat er in het verleden is voorgevallen.
De aanbevolen handeling laat ziet dan men ondanks de ruzies en botsingen vergevinggezind en tolerant is, en daarom afziet van zijn rechtmatige deel. In feite is dit de wijze waartoe Allah de Verhevene zijn dienaar aanspoort middels de woorden: “En dat jullie kwijtschelden is dichter bij vroomheid.” Maar de praktijk laat vaak een ander beeld zien, waarbij betrokkenen zich juist niet tolerant of onbegripvol opstellen. Zo blijft men soms hameren op kleine details, niet omdat hij of zij hier daadwerkelijk in geïnteresseerd is, maar puur en alleen om het de ander moeilijk te maken. Vaak beseft men niet dat dit soort gedragingen slechts leiden tot grotere schade en nog meer slachtoffers.
Te denken valt aan het opzettelijk opstoken van de kinderen tegen de andere ouder, zodat het contact wordt verbroken. Men beseft niet dat het gebruiken van de kinderen als drukmiddel hun eigen ouderlijke autoriteit aantast, met als gevolg dat de kinderen hun ouders niet meer serieus nemen of respecteren, en bovendien grensoverschrijdend gedrag beginnen te vertonen, ook buiten het gezin. De gevolgen van een gebroken of ontwricht gezin zijn zeker niet te onderschatten. Niets voor niets kwalificeert de islam het opzettelijk verbreken van de familiebanden als een absoluut onrecht en als één van de grootste zonden. Een oprechte gelovige met een puur en zuiver hart laat zich daarom niet negatief beïnvloeden door de huwelijksbreuk en koestert geen wrok richting de ander.
In het laatste deel van de preek gaat de imam in op een praktijk, die in wetenschappelijke kringen wordt aangeduid met “huwelijkse gevangenschap”. Het betreft het geval waarin de man zijn recht om het huwelijk mondeling eenzijdig te ontbinden misbruikt, door de vrouw in een religieus huwelijk achter te laten. De vrouw die niet gehuwd is volgens de regels van het Nederlandse recht (en dus bij de gemeente) of volgens het nationale recht van het land van herkomst al dan niet met tussenkomt van het consulaat, loopt een grote kans om in dit lastige probleem te belanden. De hoofreden hiervoor is dat informele religieuze huwelijken, die niet geregistreerd zijn, als zodanig niet over een juridische status beschikken. Dit maakt dat zij niet naar de autoriteiten kan stappen om de echtscheiding te laten uitspreken en opzoek moet gaan naar andere oplossing. Vanuit religieus oogpunt is deze vorm van misbruik zeer verwerpelijk en streng veroordeeld door de Allah de Verhevene overeenkomstig de woorden: “Wanneer de vrouwen scheiding (aankondigen) en zij hebben hun termijn (de wachttijd van drie maanden) bereikt, neemt hen dan terug volgens de voorschriften of scheidt volgens de voorschriften. En houdt hen niet vast met de bedoeling hen te kwellen waarmee jullie zouden overtreden. En degene die dat zou doen, die heeft voorzeker zichzelf onrecht aangedaan. En maakt de Verzen van Allah niet tot onderwerp van bespotting.” Middels wil dit vers wil de imam de moslimgemeenschap bewust maken van deze verwerpelijke praktijk, zodat men zich hiertegen kan beschermen.
Wij vragen Allah de Verhevene om ons allen te laten behoren tot vrome en dankbare gelovigen. Amien!
