Het islamitische huwelijk en de voorwaarden ervan
In de Naam van Allah, de meest Barmhartige, de meest Genadevolle. Alle lof behoort toe aan Allah, en moge Allah vrede en zegeningen schenken aan Zijn Boodschapper Mohammad (Vrede en zegeningen zij met hem)
Over het belang van het huwelijk en de voorwaarden ervan, over het onderwerp van de preek van vandaag, zegt Allah de Verhevene in de Eerbiedwaardig Koran: “O mens, vreest jullie Heer Die jullie schiep uit één enkele ziel, (en die) daaruit zijn echtgenote schiep en uit hen beiden vele mannen en vrouwen deed voortkomen” (Al-Nisa: 4:01). Het huwelijk is een gebruik dat vanaf het begin van de schepping van de mens, die Allah in paren geschapen heeft, wordt nageleefd. Nadat Allah de Verhevene Adam en zijn vrouw schiep, liet Hij hen samen leven en uit hen kwamen vele volkeren voort, en miljarden mensen. Ook de andere Profeten en Boodschappers, waaronder onze nobele Profeet Mohammad (saw) traden in het huwelijk.
Het huwelijk wordt in de islam sterk aangeraden, en is in beginsel een religieuze verplichting voor een ieder, tenzij er dwingende redenen zijn om hiervan af te wijken. Zo vinden we in een authentieke overlevering dat de Profeet (saw) heeft gezegd: “Iedereen onder jullie die de middelen bezit, moet trouwen, want dit helpt om de blik neer te slaan en de kuisheid te bewaken; en wie geen middelen heeft, moet vasten, want vasten is een beheersing (van begeerte) voor hem.” In een andere overlevering lezen wij: “Wanneer een persoon trouwt, heeft hij de helft van zijn religie voltooid. Laat hem dus Allah vrezen ten aanzien van de overgebleven helft”.
Het huwelijk wordt binnen alle vier soenitische rechtsscholen als enige wettige relatie aangewezen tussen een man en een vrouw. Zo hebben de klassieke moslimjuristen binnen de Malikitische rechtsschool het huwelijk gedefinieerd als een plechtige overeenkomst voor onbepaalde tijd tussen man en vrouw, met als voornaamste doel het stichting van een gezin onder toezicht van beide echtgenoten. Uit de gesloten overeenkomst vloeien wederzijdse rechten en plichten voort. Verder maken we hieruit op, dat het gezin als de beste plaats wordt gezien voor een kind om in op te groeien.
De voorwaarden
Een rechtsgeldige islamitische huwelijksakte bestaat uit drie pilaren en kent vier voorwaarden. Wat betreft de pilaren geldt:
1. De aanwezigheid van beide huwelijkspartners, die vrij dienen te zijn van zaken die het huwelijk belemmeren, zoals bloedverwantschap in de eerst graad.
2. Er moet sprake zijn een duidelijke aanbod en aanvaarding in een enkele zitting.
3. De vrouw wordt steeds vertegenwoordigd door haar (mannelijke) voogd, namelijk degene onder wiens bescherming de vrouw steeds valt.
Wat betreft de voorwaarden geldt:
1. Zowel de bruid als de bruidegom dienen vrijelijk in te stemmen met het huwelijk. De islam kent immers geen dwanghuwelijken.
2. De overhandiging van de bruidsgave (mahr of sadaq) aan de vrouw, die vervolgens exclusief gaat behoren tot het vermogen van de vrouw.
3. De aanwezigheid van (minstens) twee moslimgetuigen en de bekendmaking. Het huwelijk mag nooit in het geheim worden gesloten, of onder omstandigheden die kunnen leiden tot wantrouwen.
4. Er mogen geen overige huwelijksbeletselen zijn, bijvoorbeeld als de vrouw nog niet officieel is gescheiden, of nog in haar wachtperiode (‘idda) zit.
De wijze waarop een rechtsgeldige islamitische huwelijksakte in met name het westen (waaronder Nederland) tot stand komt, levert in de praktijk specifieke problemen op. Meestal wordt de huwelijksakte niet op de voorgeschreven wijze opgesteld, waardoor de rechten van alle betrokkenen in gevaar komen, zoals de erfrechtelijk status van de kinderen, of de financiële aanspraken. De praktijk laat duidelijk zien dat vrouwen en kinderen hierdoor extra kwetsbaar zijn en veel schade kunnen oplopen.
Zo kan de vrouw maar moeizaam uit zo’n niet erkend huwelijk (ook wel een informeel of traditioneel huwelijk) komen, aangezien de man weigert van haar op een islamitische wijze te scheiden, en zij hierdoor gevangen zit in een uitzichtloze huwelijk. Zonder een erkende huwelijksakte kan zij niet hulp van een rechter inroepen, en bestaat de kans dat zij te pas en te onpas op straat wordt gezet. Maar ook aan de zijde van man liggen gevaren op de loer. Zo kan de vrouw hem de toegang tot zijn kinderen ontzeggen, aangezien ook hij de echtheid van het huwelijk niet kan aantonen.
De achterliggende oorzaken voor dit probleem komen voort uit onwetendheid, gemakzucht, en naïviteit, maar ook misbruik, fraude en bedrog. Het opstellen van een informeel of traditioneel huwelijk is klaarblijkelijk in strijd met zowel de islamitische, als Nederlandse wetgeving. Deze handeling opent de deuren tot rechteloosheid en illegale praktijken. Degene die deze handeling goedkeuren en in stand houden, maken zich schuldig aan on-islamitische praktijken, wat leidt tot complexe maatschappelijke problemen.
Om deze bewering te ondersteunen met overtuigend bewijs, heeft de imam een lijst met gevallen opgesomd die hij in zijn dagelijkse praktijk regelmatig tegen komt:
– het verliezen van alle erfrechtelijke claims, zowel tussen echtgenoten, als kinderen.
– niet instaat zijn om de afstamming (vaderschap of moederschap) volgens de wettelijke regels af te dwingen.
– niet instaat zijn om de daadwerkelijk gegevens van personen op te vragen, aangezien er soms valse informatie wordt overlegd. Zo blijkt pas later dat de man al gehuwd is, en andere kinderen heeft. Soms zijn personen helemaal niet te achterhalen, aangezien zij steeds valse namen hanteren.
– het gemak waarmee men elkaar in de steek laat, zonder hiervoor verantwoordelijk gehouden te worden.
– het onvermogen van de vrouw om te scheiden van haar man, als de man niet wenst mee te werken.
– het nuttigen van verboden gelden, omdat men bewust de voorgeschreven regels omzeild.
– het verspreiden van onwaarheden, zo worden sommigen wijs gemaakt dat het niet toegestaan zou zijn om het huwelijk bij de gemeente te sluiten, omdat dit geen islamitische instantie zou betreffen.
– het niet nakomen van de financiële onderhoudsverplichtingen, zodat de vrouw belast wordt met het vinden van een eigen inkomen, en de kosten van het huishouden, terwijl de man slechts bij haar inwoont zonder enige bijdrage.
– een informeel of traditioneel huwelijk heeft vaak een tijdelijk karakter, men wil hierin niet investeren. Het wordt soms zelfs gezien als een proefperiode.
– soms wordt er bewust afgesproken om geen kinderen te krijgen.
– het in gevaar brengen van menselijke levens.
– het neerhalen van de menselijke waardigheid. Men wordt gereduceerd tot een object, dat simpelweg vervangbaar is, zoals de aankoop van een auto. Opvallend genoeg vergt het overzetten van de eigendom van een auto vaak meer inspanning, vanwege de betrokkenheid van erkende instanties en de vereiste van officiële documenten. Moet het huwelijk als plechtige overeenkomst dan niet met nog meer zekerheden worden bekleed?
Kortom, en ieder dient bij zichzelf na te gaan, in hoeverre een dergelijke overeenkomst (een informeel huwelijk) in lijn is met de goddelijke wetgeving, waarin de rechten van een ieder steeds gegarandeerd moeten zijn, aangezien Allah de mens in positie heeft verheven. Tot slot, een herinnering dat wij bijna de laatste tien dagen de heilige maand Ramadan zijn genaderd, waarin Allah de Verhevene een nacht heeft verkozen die beter is dan duizend maanden, de waardevolle nacht die geen gelijke kent. Moge Allah ons allen behoeden voor de dwaling en ons beschermen tegen al het kwaad, en ons de voordelen van deze heilige maand toekennen. Amien!