In de naam van Allah, de meest Barmhartige, de meest Genadevolle. Alle lof behoort toe aan Allah, en moge Allah vrede en zegeningen schenken aan de Profeet Mohammad (saw), zijn familieleden, metgezellen en eenieder die in zijn voetsporen treedt tot aan de Dag des Oordeels

De Voortreffelijkheden van de Vrijdag

Beste gelovigen, het onderwerp van de preek van vandaag heeft betrekking op de positie van de vrijdag (al-djumu’a) in de islam. Vanwege de omvang van dit onderwerp, zal de behandeling van het onderwerp over twee weken worden verdeeld. In de komende week zal er aandacht worden besteed aan de richtlijnen die men in acht dient te nemen tijdens het voorgeschreven vrijdaggebed. Vandaag staat het religieuze belang en de voortreffelijkheden van de vrijdag en het vrijdaggebed in de islam centraal. Er zijn talloze profetische overleveringen die de voortreffelijkheden en de verheven positie van de vrijdag bespreken. Niets voor niets heeft de islam de vrijdag uitgeroepen tot een gezegende dag, want Allah de Verhevene heeft de vrijdag speciaal voor de moslims boven alle andere dagen in de week uitverkoren.

 

Zo is overgeleverd dat de Profeet (saw) heeft gezegd: “Allah hield degenen die voor ons waren weg van de vrijdag. De joden hadden zaterdag en de christenen hadden zondag (als dagen voor hun aanbidding). Toen bracht Allah ons en leidde ons naar de vrijdag. Dus Hij maakte de dagen in de opeenvolging van vrijdag, zaterdag en zondag en op dezelfde manier zullen zij (nl de joden en de christenen) na ons komen op de Dag der Opstanding. Wij zijn de laatste mensen op deze wereld, maar wij zullen de eersten zijn op de Dag der Opstanding en we zullen beoordeeld worden voor alle anderen.” Over de verheven positie van de vrijdag is eveneens overgeleverd:

“De beste dag waarop de zon is opgekomen, is de vrijdag. Op die dag is de Profeet Adam geschapen. Op die dag werd hij het Paradijs binnengelaten en op die dag moest hij het Paradijs verlaten. Op een vrijdag werd zijn berouw aanvaard, en hij stierf op een vrijdag. En de Dag de Oordeels zal enkel op een vrijdag aanbreken.”

Over het belang van het bijwonen van het vrijdaggebed zegt Allah de Verhevene in een hoofdstuk in de Eerbiedwaardig Koran, dat genoemd is naar de vrijdag zelf: “O jullie die geloven, als er op de vrijdag wordt opgeroepen tot het gebed, haast jullie dan naar het gedenken van Allah en verlaat de handel. Dat is beter voor jullie, als jullie het maar wisten. En wanneer het gebed is volbracht, verspreid jullie dan op de aarde, en zoek de gunst van Allah. En gedenk Allah veelvuldig, opdat jullie succesvol zullen zijn.” (62:9).

Dit vers maakt duidelijk dat de vrijdag voor moslims geldt als de dag van de voorgeschreven aanbidding. Het is de dag waarop de gelovigen letterlijk samenkomen en gezamenlijk het vrijdaggebed (al-djuma’a) verrichten. Vlak voor het gebed luisteren zij aandachtig naar de preek (al-khutba), die bedoeld is om hen te versterken door middel van waardevolle kennis over het geloof. Hoewel het gehele leven van de gelovige in het teken dient te staan van aanbidding, zijn er bijzondere plaatsen, tijden, en momenten die bij Allah de Verhevene extra waardevol zijn, en de vrijdag valt hieronder. Het gezamenlijke gebed op vrijdag wordt sterk benadrukt in de islam. De islam wil dat moslims ongeacht hun afkomst, rang, en leeftijd schouder-aan-schouder aandachtig hun Schepper aanbidden, zodat zij als gelijkwaardige broeders en zusters door oprechte toewijding in het geloof, goede verstandhoudingen en sterke banden opbouwen.

 

Om goede redenen is niet geoorloofd om het vrijdaggebed zonder geldig excuus na te laten. De Profeet (saw) heeft zijn gemeenschap hiervoor streng gewaarschuwd: “Wanneer een volk niet ophoudt met het verlaten van het vrijdaggebed, dan zal Allah hun harten doen verzegelen en zullen zij vervolgens behoren tot de onachtzamen.” In een andere overleving heeft de Profeet (saw) gezegd:

“De vijf dagelijkse gebeden, de vrijdag tot vrijdag, en de maand Ramadan tot de maand Ramadan, gelden als een kwijtschelding voor de gepleegde zonden tussen hen, zolang dit geen grote zonden betreft.”

Over het tijdig bijwonen van het vrijdaggebed is het volgende verklaard: “Wie de grote wassing op vrijdag verricht en vervolgens in het eerste uur (namelijk vroeg) naar het gebed gaat op vrijdag, het is alsof hij een kameel heeft geofferd. Wie het tweede uur gaat, het is alsof hij een koe heeft geofferd. Wie het derde uur gaat, het is alsof hij een ram heeft geofferd. Wie het vierde uur gaat, het is alsof hij een kip heeft geofferd. Wie het vijfde uur gaat, het is alsof hij een ei heeft geofferd. Zodra de imam tevoorschijn komt, gaan de Engelen naar binnen om te luisteren naar de preek.” Zelfs als een persoon lopend naar het vrijdaggebed gaat, ontvangt hij voor elke stap de beloning als het vasten en het verrichten van het nachtgebed van een jaar. Hierover heeft de Boodschapper van Allah (saw) verklaard: “Wie de grote wassing verricht op vrijdag en vroeg vertrekt, dicht bij de imam komt, stil is en luistert; voor iedere voetstap zal hij de beloning ontvangen in de vorm van het vasten en het verrichten van het vrijwillige nachtgebed gedurende een jaar.” Een belangrijke deugd die hieraan toegevoegd kan worden, is het reciteren van Surah Al-Kahf op vrijdag. In een authentiek overlevering lezen we dat:

“Degene die Surah Al-Kahf op de vrijdag reciteert, zal een licht hebben dat hem zal beschijnen van de ene vrijdag tot de andere.”

Het belang van de vrijdag in de islam ligt ook in het gegeven dat er op vrijdag een uur is, waarop Allah de Verhevene elke smeekbede accepteert. Zo is overgeleverd dat de Profeet (saw) heeft gezegd: “Gedurende de vrijdag is er een tijd waarop een moslim bidt en Allah om iets goeds vraagt en dat Hij het hem zal geven, en de Profeet (saw) gebaarde met zijn hand om aan te geven hoe kort die tijd is.” En in een andere overlevering wordt over het verrichten van smeekgebeden op de vrijdag verklaard: “Op deze dag is er een tijd waarin een moslimdienaar staat, bidt en Allah vraagt om iets en het zal aan hem gegeven worden.” Er bestaan meningsverschillen tussen de moslimgeleerden over het exacte tijdstip van dit uur. Binnen deze meningsverschillen zijn er twee meningen die het sterkste zijn. Deze twee meningen zijn: 1. het moment waarop de imam gaat zitten tussen twee khutbahs in tot aan het einde van de khutbah, en 2. de tijd na het asr-gebed tot het maghreb-gebed.

 

De vrijdag is ook specifiek de dag waarop de zonden worden vergeven. Er is namelijk overgeleverd dat de Profeet (saw) zei: “Iemand die een bad neemt op vrijdag en zichzelf goed wast, olie plaatst in zijn haar en parfum gebruikt, daarna vroeg in de middag naar de moskee gaat voor het vrijdaggebed, rustig en zonder te duwen of de mensen te storen plaats neemt, dan vrijwillige gebeden bidt zoveel als hij kan, daarna stil luistert naar de preek, al zijn zonden tussen deze en de laatste vrijdag zullen vergeven worden!”

 

Wij vragen Allah de Verhevene dat wij alle deugden die horen bij de vrijdag en het vrijdaggebed zo goed mogelijk in praktijk zullen brengen. Amien!