Inleiding
Geboorte & familie
Kindertijd
Studie
Persoonlijke leven
Huwelijk
Imam Al Nawawi (631-676 Hidjri / 1234-1277 n.Chr.)
Dit is een zeer beknopte biografie over het leven van één van de grootste en meest erkende, gerespecteerde, geliefde en vroomste Moslimgeleerden in de geschiedenis van de islam. Imam Al Nawawi (moge Allah hem genadig zijn), die al zijn tijd en energie heeft geïnvesteerd in deze grote religie, namelijk de islam. Hij heeft zijn leven doorgebracht met het verwerven van kennis, het aansporen tot het goede en het verwerpen van het slechte. Hij vastte overdag en verrichtte vrijwillige gebeden in de nacht. Eén van zijn naaste student, ibn al-Attaar, heeft ooit gezegd dat hij vele verbazingwekkende dingen heeft gezien tijdens het leven van imam Al Nawawi en als hij dat allemaal zou opschrijven, dit vele boekdelen in beslag zou nemen. Het meest opmerkelijke is wel, dat er sinds de vijfde eeuw na Hijra, ofwel in de afgelopen duizend jaar, niemand is geweest die zo collectief door de moslimgemeenschap is geprezen, bewonderd en geaccepteerd als imam Al Nawawi. Er is sindsdien ook geen geleerde geweest wiens boeken door de moslimgemeenschap zo hoog zijn aangeschreven. Alle geleerden en biografen die over zijn leven hebben geschreven, spreken vol lof over hem. Zij hebben zijn status als geleerde, religieuze leider en asceet onderschreven in hun werken. Behoorde hij dan tot de meeste geleerde Ulama? Nee. Bekleedde hij een hoge ambtelijke post? Nee. De verklaring voor zijn nobele positie vinden wij door zijn biografie te lezen. Terug naar boven
Geboorte & familie
Zijn naam luidt Muhyi al-Din Abu Zakariya Yahya ibn Sharaf ibn Murri ibn al-Hizaam al-Nawawi, beter bekend als imam (sheikh al-Islam) Al-Nawawi, ook wel uitgesproken als al-Nawaawi. Hoewel hij de roepnaam Abu Zakariya (vader van Zakariya) droeg, is hij nooit getrouwd geweest en heeft hij geen kinderen gehad. Deze grote imam werd geboren in het jaar 631 na Hijra, dat is het jaar 1234 van de Christelijk jaartelling, in het dorp Nawa, ten zuiden van Damascus (Syrië). Onder de Arabieren is het gebruikelijk om iemand te vernoemen naar een bekende plaats waar hij of zij heeft geleefd. Imam al-Nawawi is vernoemd naar zijn geboortestad Nawa en zonder zijn verdiensten zouden weinigen ooit van dit dorp hebben gehoord.
Al-Nawawi stamde niet uit een bekende of welgestelde familie. We weten daarom betrekkelijk weinig over zijn grootvader, zijn vader en andere leden van zijn familie. Dit duidt erop dat zij een zeer bescheiden familie vormden, die niet bekend stond voor het voortbrengen van grote geleerden. Wel had zijn vader een zeer vrome en Godvrezende reputatie in zijn dorp. Hij stond bekend om zijn simpele manier van leven en eerlijkheid. Zo had zijn vader een tuin, waarin hij zelf voedsel verbouwde om uit voorzorg al het eten te vermijden dat mogelijk niet was toegestaan. Deze levenshouding leerde hij ook zijn andere familieleden, waaronder zijn zoon Yahya Al-Nawawi. Terug naar boven
Kindertijd
Al-Nawawi beschikte al op jonge leeftijd over een enorme zelfmotivatie en discipline, wat al een indicatie was dat Allah de Verhevene hem vanaf het begin onder Zijn hoede had genomen. Het aspect van Allah’s Bescherming voor vrome dienaren en geleerden al in een vroeg stadium van hun leven is erg belangrijk. Zo reisde er een man uit Marrâkush (Marrakesh) door Nawa, die de jonge Al-Nawawi op een brug zag zitten met een boek in zijn hand dat hij aan het lezen was. Zijn vrienden vroegen hem of hij mee wilde spelen, maar Al-Nawawi weigerde en was totaal niet geïnteresseerd. Daarop trokken de kinderen hem alsnog mee om te gaan spelen en Al-Nawawi barstte spontaan in tranen uit. Hij huilde zodat de kinderen hem met rust zouden laten en hij verder kon gaan met lezen. Nadat de man dit allemaal zag gebeuren, ging hij naar de vader van Al-Nawawi. Hij zei tegen hem dat hij goed op zijn zoon moest passen, want deze zou een veelbelovende toekomst tegemoet gaan. Toen Al-Nawawi’s vader vroeg of de man de toekomst kon voorspellen, antwoordde deze: “Nee, maar het is slechts een gevoel in mijn hart en ik wilde zijn vader hierover inlichten”. Vanaf dat moment ging Al-Nawawi’s vader nog meer op zijn zoon letten. Terug naar boven
Studie
Al op zeer jeugdige leeftijd richtte al-Nawawi zijn aandacht op zijn studie. Hij hield er niet van om zich bezig te houden met sociale activiteiten die hem weerhielden van studeren. Het is daarom niet erg verrassend dat hij op jonge leeftijd de gehele Koran had gememoriseerd. Toen Al-Nawawi achttien jaar werd, nam zijn vader hem mee naar Damascus om zijn studie daar voort te zetten. Damascus was inmiddels uitgegroeid tot het religieuze en academische centrum, waar studenten van heinde en verre kwamen om te studeren. Al-Nawawi blonk uit in de Shafi’itische fiqh en in het memoriseren van de belangrijkste teksten van deze wetschool (madhhab). Hij ondernam de bedevaart naar Mekka en bracht een bezoek aan Medina en andere plaatsen. Daarna keerde hij terug naar Damascus om zijn studie te hervatten.
Al-Nawawi studeerde eerst aan de Saaramiya school in Damascus. Hij had hier geen onderdak en na een tijdje benaderde hij de Sheikh van de school om hem te vragen of hij een onderkomen voor hem had. De meeste scholen in die tijd hadden verblijfplaatsen voor hun studenten. Er was niets, waarop de Sheikh hem adviseerde om naar de Rawaahiyah school te gaan, die ook in Damascus was. Hier vervolgde hij zijn studie en kreeg hij een kleine kamer toegewezen waar hij een aantal jaren verbleef. Het kamertje was zo klein en er waren zoveel boeken aanwezig, dat de enige mogelijk om te kunnen zitten als er iemand op bezoek kwam, was door de boeken te verplaatsen en op elkaar te stapelen.
In Rawaahiyah bloeide Al-Nawawi op en zijn oprechte zucht naar kennis nam steeds meer toe. Hij was een zeer ambitieuze student en op een gegeven moment volgde hij maar liefst twaalf lessen per dag in verschillende disciplines, zoals de Arabische taal, hadith, fiqh, theologie enzovoorts. Dit betekent dat dus hij minimaal 12 uur gedurende de dag en de nacht bezig was met de geleerden. Daarnaast moest hij nog tijd vrijmaken om zijn notities op te schrijven, te herzien, te memoriseren, te slapen en zijn gebeden te verrichten, want hij stond bekend als een zeer vrome en toegewijde moslim. Blijkbaar was Al-Nawawi instaat al deze bezigheden in één dag te voltooien, terwijl ieder ander er zeker twee dagen voor nodig zou hebben. Dit verklaart hoe hij in tien jaar tijd kon uitgroeien tot één van grootse geleerden, de “imam”, van zijn tijd.
Er wordt gezegd dat hij tijdens zijn studieperiode niet sliep, behalve als hij door slaap werd overmeesterd. Dan rustte hij voorovergebogen op zijn boek en sliep hij heel kort, totdat hij geschrokken wakker werd en verder ging met studeren. Hij heeft een keer over zichzelf afgezegd: “Ik heb twee jaar doorgebracht zonder op de grond te liggen (om comfortabel te slapen).” Hij verkwistte geen moment van de dag en de nacht om kennis te vergaren. Zelfs als hij door de straten liep, hield hij zich bezig met het doornemen van zijn geleerde kennis en aantekeningen. Hij ging onverminderd door op deze wijze voor de periode van zes jaar. Het kan niet anders dan dat Allah de Verhevene hem hiervoor heeft beloond door hem tot een nobele rang te verheffen, zoals in de Koran is geopenbaard: “En degenen die omwille van Ons streven, die zullen Wij zeker Leiding schenken op Onze wegen”.
Al-Nawawi heeft onder een reeks van bekende geleerden gestudeerd. Hij kreeg op het gebied van de hadith (overleveringen) les van niet minder dan 40 docenten. Ook heeft hij zich altijd een respectvolle houding weten aan te meten tegenover zijn docenten. Dit zien we ook terug in zijn werken, waarin hij de geleerden met eerbied behandeld. Toen hij 24 jaar was, begon hij zelf met doceren aan de Ashrafiyah school en met het verspreiden van kennis in de moskeeën. Al gauw werd zijn reputatie en topkwaliteit ontdekt en erkend door de geleerden en ingezetenen van Damascus. De mensen hielden van hem, zij woonden zijn lessen bij en luisterden aandachtig om zo veel mogelijk van hem te kunnen leren. Al gauw kreeg al-Nawawi een grote kring van studenten om zich heen. Zijn meest trouwe en toegewijde student was ibn Al-Attaar, die met hem samenwoonde in zijn kamer. Hij heeft ook de meeste informatie over het leven van Al-Nawawi aangeleverd, aangezien hij van dichtbij heeft meegemaakt hoe Al-Nawawi at, dronk, de rituele wassingen en gebeden verrichtte. Ibn al-Attaar werd na Al-Nawawi zelf de grote imam in de Shafi’itische fiqh en leefde nog 50 jaar na het overlijden van imam Al-Nawawi, moge Allah hen beiden genadig zijn. Terug naar boven
Persoonlijke leven
Al-Nawawi leidde een zeer sober en eenvoudig bestaan. Hij had alle genietingen van deze wereld de rug toegekeerd en was daar erg tevreden mee. Uit bepaalde overleveringen blijkt dat zijn kleding slechts bestond uit een tulband en een lang gewaad. Op een zeker moment in zijn leven at hij alleen wat zijn vader van tijd tot tijd naar hem stuurde. Eén van de redenen hiervoor was dat hij er zeker van wilde zijn dat het eten daadwerkelijk verkregen was uit toegestane middelen. Zo weigerde hij soms zelfs toegestane zaken (mubah) uit angst om in twijfelachtigheid te belanden. Sterker nog, hij weigerde alle vruchten uit Damascus te eten, aangezien hij wist dat de boomgaarden, die veelal schenkingen waren aan arme wezen, niet op de juiste wijze werden aangewend en dus het voedsel dat hij zou eten, verkregen zou zijn via onrechtmatige wegen.
Terwijl Al-Nawawi wel degelijk instaat zou zijn geweest een ander soort leven te verkiezen, gezien zijn positie als docent en zijn religieuze invloed, wenste hij een simpel en puur leven te leiden De hoogste rechter, Sulaiman al-Zara’i, vertelde dat hij op de dag van ‘Ied een bezoek bracht aan al-Nawawi. Al-Nawawi was een soort bouillon zonder vlees aan het eten. Hij vroeg Sulaiman om mee te eten, maar die antwoordde dat hij het eten niet erg smakelijk vond. Daarop gaf Sulaiman de opdracht om wat geroosterd vlees en zoetigheid te brengen. Sulaiman nodigde Al-Nawawi uit om te eten, maar hij weigerde. Sulaiman reageerde verbaasd: “O mijn broer, is dit verboden?” Al-Nawawi zei: “Nee, maar dit is het voedsel van de tirannen (en de buitensporige).” Uiteraard beschouwde Al-Nawawi het eten niet als ongeoorloofd, immers ook de Profeet Mohammad (Allah zegene hem en schenke hem vrede) at zulk voedsel. Al-Nawawi had totaal geen interesse en behoefte aan “luxueus” voedsel, dit zou hem alleen maar beletten om de hoge gradaties te behalen als gelovige.
Al-Nawawi stond bekend omwille van zijn bescheidenheid. Zijn bescheiden karakter blijkt vooral uit het feit dat hij geen van zijn student inzette als persoonlijk assistent. Hij stelde zichzelf dienstbaar op ten opzichte van zijn studenten en gasten, zelfs toen al een hoge leeftijd had bereikt.
Al-Nawawi bracht het grootste deel van de nacht door met het verrichten van vrijwillige gebeden (qiyaam). Zo kwam er een keer een man de grote moskee van Damascus (Djami’ al-Ummayad) binnen in de laatste uren van de nacht. Hij zag Al-Nawawi het vrijwillige nachtgebed achter een pilaar verrichten en luisterde naar zijn recitatie. Hij was diep geraakt door wijze waarop Al-Nawawi een vers bleef herhalen, terwijl hij diep in concentratie was en huilde uit nederigheid en vrees voor Allah. Volgens de geleerden was er niemand in de tijd van Al-Nawawi, of zelfs in de generaties daarvoor, die hem in vroomheid kon overtreffen. Zijn vroomheid leek veel op die van de vrome voorgangers.
Het was ook de gewoonte van Al-Nawawi om dagelijks te vasten, behalve op de dagen waarop dit niet was toegestaan, zoals de Ied-(feest)dagen. Hij nuttigde over het algemeen slechts één maaltijd per dag, na het laatste verplichte gebed. Hij dronk ook slechts één keer per dag, voor het aanbreken van de dagenraad. Als hij dronk, vermeed hij koud water, uit angst dat dat hem slaperig zou maken. Dit zou hem weerhouden om zijn tijd ten volle te benutten voor zijn werk en aanbidding. Volgens Al-Nawawi vergaarde men kennis niet door middel van rust, maar juist door jezelf daartoe volledig over te geven. Pas dan kon de student een deel van die kennis zich eigen maken. Al-Nawawi stelde zijn hart geheel open om de eerbiedwaardige en gezegende kennis van de Islam zo goed mogelijk op te doen.
Al-Nawawi verlangde niet naar materiële bezittingen en weigerende daarom ook vergoedingen voor zijn diensten als docent aan te nemen. Hij heeft alleen in de eerste twee jaren van zijn carrière geld geaccepteerd. Dit geld gebruikte hij voornamelijk om boeken te kopen, die hij later als gift voor anderen naliet. Vanaf dat moment weigerde hij ook maar iets te accepteren voor zijn diensten. De weinige materiele bezittingen die Al-Nawawi bezat, waren dus zijn boeken. Het is algemeen bekend dat studenten meestal een grote behoefte hebben aan boeken, en dat verklaart ook waarom zijn kleine kamer eruit zag als een opslagmagazijn met boeken. Er wordt geschat dat hij ongeveer honderd boeken had die betrekking hadden op de Shafi’itische fiqh, waaronder bekende, maar ook zeldzame titels. Ook wordt vermoed dat hij een grote collectie Hadith boeken onder zich had. Uiteraard was het niet zijn bedoeling om slechts een grote bibliotheek te bezitten, die als decoratie zou dienen. Integendeel, Al-Nawawi heeft enorm geprofiteerd van de boeken, en dankzij zijn geschreven werken profiteert men tot op de dag van vandaag van zijn kennis en ijver. Terug naar boven
Huwelijk
Al-Nawawi behoort tot de geleerden die nooit zijn getrouwd tijdens hun leven. Andere bekende ongetrouwde geleerden zijn bijvoorbeeld imam Ibn Taymiyyah en Sayyid Qutb. Er zijn verschillende verklaringen waarom Al-Nawawi een vrijgezel bestaan heeft verkozen. De meest voor de hand liggende reden was zijn soberheid en algeheel gebrek aan verlangen naar de genietingen van deze wereld. Zijn leven was gevuld met het verlangen naar het opdoen van kennis, onderwijzen en het aanbidden aan Allah de Verhevene. De verleidingen van dit leven hebben zijn hart nooit weten te overmeesteren.
Gezien zijn afkeer voor de materiële zaken, ligt het vrij voor de hand om aan te nemen dat Al-Nawawi niet beschikte over voldoende middelen om te huwen. Toch zijn er genoeg aanwijzingen dat hij weldegelijk over deze middelen kon beschikken, maar zijn gebrek aan interesse in de wereldse zaken lijkt toch de boventoon te voeren in zijn beslissing om een ongetrouwd bestaan te leiden. En andere mogelijke reden is zijn oprechte vroomheid en vrees voor Allah de Verhevene. Zijn angst om niet de verplichtingen die bij het huwelijk horen te kunnen vervullen, heeft hierbij misschien ook een rol gespeeld. Zo schrijft Al-Nawawi dat het gezin vergeleken kan worden met een mini-samenleving, waarbij de man aan het hoofd van die samenleving staat. Dit is een serieuze positie waarbij er grote verantwoordelijkheden zijn schouders rusten. Tegelijkertijd zegt hij dat het huwelijk een grote Sunna van de Profeet is en dat dit misschien de enige Sunna is die hij niet heeft uitgevoerd. Zo verklaart Al-Nawawi: “Ik vrees dat ik een Sunna volg en daardoor betrokken raak bij vele verboden handelingen.” Allah de Verhevene weet uiteraard wat zijn werkelijke motivatie is geweest. Wel kunnen wij hieruit afleiden dat het huwelijk een serieuze zaak betreft, waarover men verantwoordelijkheid zal moeten afleggen op de Dag des Oordeels. Terug naar boven
Geloofsleer en wetschool
Zoals dat geldt voor het overgrote deel van de alom geaccepteerde moslimgeleerden van de Ahl Al-Sunna wa Al-Jam’at, hing Al-Nawawi de Ash’arie geloofsleer aan. Hij leefde in de periode waarin de Ash’asrie school tot de dominante (geloof)school uitgroeide, in met name de gebieden van Sham en Egypte. Al-Nawawi behoorde wat betreft de fiqh tot de Shafi’i wetschool en wordt gerekend tot één van de grote Shafi’i geleerden die de wereld ooit heeft gekend. Hij behoorde niet tot de aller grootste geleerden van deze wetschool, deze was immers imam Shafi’i zelf of later imam Ghazali. Desondanks wordt hij vanwege zijn immense kennis en bekwaamheid om de goddelijke wetten zelfstandig te interpreteren uit de Koran en de Sunna, als een grote jurist (faqih) beschouwd. Zo verklaarde ibn al-Attaar dat Al-Nawawi de gehele Shafi’i madhhab had gememoriseerd en strikt waakte over de grondslagen, principes en secundaire kwesties ervan. Het is dan ook niet vreemd dat zijn Al-Majmooi’ tot één van de beste fiqh boeken wordt gerekend. Dit is een zeer omvangrijk commentaar op een standaardwerk binnen de Shafi’i wetschool.
Al-Nawawi bezat ook grondige kennis van de opinies van de Metgezellen en opvolgers van de Metgezellen. Hij wist ook heel goed waarover de geleerden het eens waren en over welke kwesties zij van mening verschilden. Verder had Al-Nawawi een grote voorliefde voor de overleveringen (Hadith) van de Profeet (saw). Hij was veel beter getraind in de tradities (Ahadith) van de Profeet (saw) dan menig andere jurist van zijn tijd en dit maakte hem tot een superieure jurist. Hoewel Al-Nawawi feilloos instaat was zijn eigen mening binnen het recht te vromen, was hij ervan overtuigd dat alleen een absolute mujtahid, ofwel iemand die de allerhoogste kwalificatie had behaald om zelfstandig het recht te interpreteren, slechts onder stikte omstandigheden mocht afwijken van zijn madhhab. Terug naar boven
Zijn werken
Als we ons richten op de werken die Al-Nawawi gedurende zijn leven heeft geproduceerd, dan vallen er enkele aspecten duidelijk op. Zijn boeken zijn tot op de dag van vandaag alom geaccepteerd en gewaardeerd onder de mensen. Geleerden schrijven dit succes toe aan Al-Nawawi’s zuivere intentie, zijn oprechtheid en rechtvaardige karakter. En andere verklaring is moeilijk te geven. Door de eeuwen heen zijn er duizenden geleerden geweest een verzamelwerk van 40 Ahadith tot stand hebben gebracht, maar geen enkel werk heeft zoveel bekendheid verworven als “De Veertig Hadith” van imam Al-Nawawi. Tot op heden zijn er miljoenen mensen geweest die dit boek hebben gememoriseerd en vinden we vele geleerden die er lering uit hebben getrokken. Zo zijn er ook honderden geleerden geweest die een commentaar hebben geschreven op “Sahih Muslim”, maar niet één is erin geslaagd om de bekendheid van Al-Nawawi’s waardevolle werk te overtreffen. Wat dit nog opmerkelijker maakt, is dat Al-Nawawi erg beknopt was in zijn commentaar en sommige Ahadith zelfs helemaal niet heeft voorzien van commentaar. Desalniettemin behoort zijn werk tot het meest gelezen commentaar van “Sahih Muslim”.
Hetzelfde geldt voor veel van zijn andere werken, zoals het boek “Kitab Al-Adhkar”, dat inmiddels behoort tot het standaardwerk op het gebied van smeekgebeden. Daarnaast is er in vrijwel elke moskee of Islamitisch centrum in de wereld een versie van zijn boek “Ryad Al-Salihin” (Tuinen der Oprechten) te vinden. Dit boek is in vrijwel alle talen vertaald en behoort bovendien, na de Eerbiedwaardige Koran, tot het meest gedrukte boek ter wereld. Als we dit boek nader bekijken, zien we dat het boek bestaat uit een verzameling van Ahadith, waarvan de overgrote deel authentiek (Sahih) en slechts een klein deel zwak (Daief) is. Al-Nawawi voorziet het boek nauwelijks van commentaar, maar desondanks is het boek immens populair. Terug naar boven
Schrijffase
Een opmerkelijk aspect is dat Al-Nawawi instaat is geweest heel veel te schrijven in een betrekkelijk kort tijdsbestek. Al-Nawawi begon met schrijven rond het jaar 663-664, ofwel toen hij ongeveer 32 jaar oud was. Hij is op relatief jonge leeftijd gestorven, namelijk rond zijn 44ste levensjaar. Dit betekent dat hij over een tijdspanne van zo’n twaalf a dertien jaar enkele van de belangrijkste werken in de geschiedenis van de islam heeft weten te produceren. Er wordt geschat dat hij ongeveer 50 boeken heeft geschreven. Dit toon eens te meer aan dat Al-Nawawi geen moment voorbij liet gaan om te schrijven, onderzoek te doen en om kennis te verspreiden, en dat Allah de Verhevene zijn beschikbare tijd werkelijk heeft gezegend. Zo wordt er beweerd dat hij tijdens zijn carrière als schrijver dagelijks een notitieblok volschreef. Hij bleef schrijven totdat hij zoveel pijn kreeg in zijn handen, dat hij niet meer verder kon gaan. Moge Allah hem daarvoor Zijn Genade en Tevredenheid schenken.
Wat betreft zijn schrijfstijl kunnen we opmerken dat Al-Nawawi in zijn werken uitermate helder, beknopt en begrijpelijk is geweest. Hij heeft over diverse onderwerpen geschreven en hanteerde hierbij een duidelijk taalgebruik met gemakkelijke uitdrukkingen en mooie bewoordingen. Als hij een bepaald onderwerp uitvoerig wilde behandelen, liet hij geen enkel detail achterwege, terwijl hij bij beknopte besprekingen juist de interessante en boeiende element naar voren liet komen.
Zoals de meeste grote geleerden van die tijd, beheerste Al-Nawawi vele wetenschappelijke disciplines. Hierdoor heeft hij een vernieuwende bijdrage kunnen leveren op het gebied van de fiqh, waardoor zijn werk zich duidelijk onderscheid van eerdere werken. Hoewel het destijds gebruikelijk was dat juristen ahadith in hun boeken aanhaalden, bespraken zij zelden of de desbetreffende hadith wel of niet authentiek was, zelfs indien zij zichzelf tot de hadith geleerden (muhaddith) mochten rekenen. Al-Nawawi kwam met een nieuwe benadering, waarbij hij de ahadith juist meer centraal stelde, bijvoorbeeld door te vermelden wie de hadith heeft overgeleverd en of de hadith wel of niet authentiek was. Dit is een zeer belangrijke en nuttige toevoeging geweest in de fiqh werken. Terug naar boven
Dapperheid van Imam An Nawawi
Al-Nawawi zag het als zijn missie om de mensen tot het goede aan te sporen en hen op gepaste wijze aan te spreken als zij handelden in strijd met de islamitische beginselen. Hij kwam op voor de zaak van Allah als geen ander en vreesde geen enkele bestraffing dan die van Allah de Verhevene. Al-Nawawi deisde er ook niet voor terug om het op te nemen tegen de koning of andere leiders en geleerden. Zo schreef hij een brief naar de Sultan, al-Dhahir Baybars, een dappere oorlogsheld, die mede was ondertekend door een aantal andere geleerden om zijn brief meer kracht bij te zetten. Hierin adviseerde hij de Sultan op de meest zachtaardige en respectvolle toon om de belasting te verlagen voor de bewoners van Shaam, die arm en verzwakt waren en een zware periode van droogte ondervonden. Al-Nawawi wilde op geen enkele manier de macht van de Sultan ondermijnen, noch wilde hij hem beledigen of hem op een ruwe toon toespreken. Zijn voornaamste interesse lag bij het volk, om de mensen te helpen in moeilijke tijden en hun lasten te verlichten.
De trotse Sultan was totaal niet gediend van zijn advies en reageerde op een dreigende en felle toon, waarop Al-Nawawi zijn aanpak aanpaste. Hij schreef een brief terug waarin hij duidelijk maakte dat de Sultan op Allah moest vertrouwen, want “er is geen hulp dan die van Allah”. Hij riep de Sultan op om het juiste pad te bewandelen, het pad van de Sharia, zoals de Profeet (saw) dat ook heeft gedaan. Ook schreef hij dat hij ervan overtuigd was dat de Sultan in zijn hart de wens had zijn geliefde Profeet te gehoorzamen. Hij prees hem voor zijn goede daden en successen die de Sultan in het verleden had behaald. Des te meer zou het niet passen bij een kalme en rechtvaardige heerser om Al-Nawawi en zijn onderdanen omwille van dit welgemeend advies te bedreigen. Hij moest zijn onderdanen juist liefhebben, want hij zou daarover worden ondervraagd op de Dag des Oordeels. Als hij zich als een rechtvaardige heerser had gedragen, dan zou Allah hem belonen met de grootse beloning, namelijk het binnentreden van het Paradijs. Zo niet, dan zou hij in het Hellevuur worden geworpen. Al-Nawawi nam de woorden van de Profeet dat “de religie een oprecht advies is” ter harte. Had de Profeet ons niet bevolen om de waarheid te spreken. Hij zag het als zijn plicht als geleerde om degenen die verkeerd handelden te adviseren en deed zijn uiterste best om hen te leiden naar het goede, ongeacht de dreigementen.
De onbevreesde Al-Nawawi was zelf bereid om voor de Sultan te verschijnen om de waarheid te verkondigen. Na een aantal aanvaringen was de Sultan het zat en hij besloot Al-Nawawi te verbannen uit Damascus, waarop hij Damascus verliet en richting Nawa vetrok. Al gauw voelden de geleerden van de verschillende rechtsscholen het gemis van Al-Nawawi, die inmiddels tot één van de leidende geleerden behoorde en een voorbeeld was voor de anderen. Zij probeerden hem terug naar Damascus te krijgen, maar Al-Nawawi weigerde Damascus binnen te treden zolang de Sultan daar verbleef. Enkele maanden na zijn vertrek stierf de Sultan.
Het overlijden van Imam An Nawawi
Kort voordat Al-Nawawi kwam te overlijden, keerde hij terug naar Nawa, zijn geboortestad. Het is niet duidelijk wat de exacte reden is geweest voor zijn terugkeer. Waarschijnlijk heeft het te maken met de verbanning van Al-Nawawi uit Damascus, omdat hij de onrechtvaardige beslissingen van de Sultan bleef afkeuren. Voor zijn vertrek bezocht Al-Nawawi al zijn gewaardeerde docenten en collega’s om afscheid te nemen, alsof hij aanvoelde dat dit de laatste ontmoeting zou zijn. Vervolgens keerde hij huiswaarts naar Nawa, en Allah weet het best. Na een korte periode in Nawa werd Al-Nawawi ziek en kwam hij te overlijden. Hij overleed op 44 jarige leeftijd, in het jaar 676 (1277) na Hijra. Het is verbazingwekkend dat hij slechts 44 jaar en enkele maanden heeft geleefd, maar zoveel prachtige dingen heeft nagelaten voor de moslimgemeenschap.
Toen het nieuws over het overlijden van imam Al-Nawawi Damascus bereikte, moge Allah hem genadig zijn, waren de mensen erg aangedaan. Hij was zeer geliefd onder de mensen en tranen van verdriet vloeiden uit hun ogen. De dood van één van de grootse geleerden en religieuze leiders was een groot verlies en dit liet niemand onaangeroerd. Al-Nawawi wenste begraven te worden op de wijze die Sunna heeft voorschreven. Dit hield in dat hij een geëgaliseerd graf wilde dat niet al te opvallend was. Overenthousiaste mensen besloten toch een koepel te plaatsen over zijn graf, waardoor het graf een imposante uitstraling kreeg. Maar Allah verhoorde de wens van imam Al-Nawawi en steeds als men iets wilde bouwen over zijn graf, werd deze keer op keer verwoest. Na vele pogingen heeft men uiteindelijk zijn graf met rust gelaten en tot op de dag vandaag wordt zijn graf in Nawa gerespecteerd.
Lering
Het staat buiten twijfel dat Allah de Verhevene imam Al-Nawawi een opmerkelijke gave heeft geschonken. De omstandigheden waaronder hij leefde in combinatie met zijn verdiensten, duiden erop dat zijn relatie tot Allah zeer speciaal was. Hij wendde zich af van de wereldse genietingen, spoorde aan tot het goede en keerde zich af van het slechte, was een vrome dienaar van Allah, en was enorm gemotiveerd om kennis te vergaren en te verspreiden. Dit zijn de eigenschappen die hem tot één van de grootste geleerden gemaakt. Hij heeft door middel van zijn werken een geweldige nalatenschap nagelaten voor de wereld. Alleen door het lezen van zijn biografie kunnen we beseffen wat een grote imam dit was. Het voordeel hiervan is dat wij kunnen achterhalen hoe deze geleerden hun nobele rang wisten te behalen. Dankzij die informatie kan men proberen het leven van de geleerden te imiteren en proberen in hun voetstappen te treden. Dit is vooral van belang voor de huidige generatie, die een enorme behoefte heeft aan rolmodellen. Moge Allah imam Al-Nawawi zegenen en zijn rang verheffen en moge Allah ons allen bij elkaar brengen in het Paradijs. Waarlijk, alleen Allah is daartoe in staat, en vrede en zeggingen voor onze geliefde Profeet Mohammad (saw), en zijn familie en vrienden.